ร่มบ่อสร้าง คือ? อยู่ภาคอะไร และมีส่วนประกอบกับประโยชน์อย่างไรบ้าง

ร่มบ่อสร้าง คือ ร่มที่ถูกที่สร้างขึ้นในจังหวัดเชียงใหม่มานานกว่าร้อยปีแล้ว ถึงแม้ว่าตัวร่มจะมีลักษณะที่คล้ายคลึงกับร่มทั่วๆไป คือ มีส่วนของผ้าร่ม โครงร่ม และด้ามจับร่ม เช่นเดียวกัน แต่ว่า “ร่มบ่อสร้าง” นั้นมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างและสวยงามกว่าร่มทั่วไปมากนัก เหตุเพราะวัสดุที่ถูกนำมาใช้และกระบวนการผลิตนั้นแตกต่างกันออกไปอย่างสิ้นเชิงนั่นเอง

ประวัติความเป็นมาร่มบ่อสร้าง

ประวัติความเป็นมาของร่มบ่อสร้างนั้นตามตำนานเล่าขานกันว่าเมื่อร้อยกว่าปีก่อน มีพระภิกษุสงฆ์รูปหนึ่ง ชื่อของท่านคือพระอินถา ที่อาศัยอยู่ในสำนักวัดบ่อสร้างได้เดินทางธุดงค์ไปใกล้เขตชายแดนพม่า ซึ่งมีผู้มาทำบุญกับท่านมากมายทั้งคนไทยและก็ชาวพม่า

หลังจากนั้นในเช้าวันหนึงได้มีชาวพม่าคนหนึงนำกลดมาถวายให้ท่าน เพราะเห็นว่าท่านไม่มีกลด แต่ว่ากลดที่ชายพม่ามอบให้นั้นถูกทำขึ้นด้วยฝีมือตัวเอง ด้วยความที่พระอินถาฝักใฝ่ในความรู้และชอบศึกษาขนบประเพณีต่างๆ รวมถึงวิถีการดำรงชีวิตของแต่ละพื้นที่ ทำให้ท่านจึงถามที่อยู่ของชายพม่าคนนั้น ซึ่งอยู่ไม่ไกลออกไปจากที่ท่านพักอาศัยเท่าไหร่เดินทาง 2-3 วันก็คงจะถึง เมื่อชาวพม่ากลับไปแล้ว ท่านก็เลยหยิบกลดขึ้นมาพิจารณาดูว่าเขามีวิธีทำกันอย่างไร ถึงออกมาเป็นกลดทที่สามารถป้องกันทั้งแดดและฟ้าฝนได้ ด้วยความสังสัยนี้ท่านจึงเดินทางเข้าประเทศพม่าทันที เพราะท่านตั้งใจจะไปศึกษาวิธีทำกลดนี้ให้จงได้

และเมื่อท่านข้ามชายแดนไปพม่าแล้วก็รีบเร่งเดินไปให้ถึงบ้านชายพม่าที่ทำกลดทันที โดยใช้เวลาไม่กี่วันก็ถึง เมื่อถึงแล้วท่านได้เห็นชาวบ้านทำร่มใช้กางบังแดดและกันฝนอยู่ ซ้ำยังได้เห็นร่มขนาดใหญ่ที่เรียกว่าเป็นร่มพิธีสำหรับใช้งานในเทศกาลหรือพิธีทางศาสนาต่างๆ แต่ร่มเหล่านี้ทำด้วยกระดาษสาทั้งสิ้น ติดด้วยยางและทาด้วยน้ำมันเพื่อกันแดดและฝน ด้วยความสงสัยท่านจึงได้ถามชาวบ้านดูว่า การทำร่มนี้ต้องทำอย่างไรบ้างและใช้อุปกรณ์อะไรบ้าง ชาวบ้านก็อธิบายให้ท่านตั้งแต่ต้นจนถึงวิธีการทำกระดาษสา ท่านจึงได้บันทึกไว้เป็นขั้นเป็นตอนจนเสร็จและคิดที่จะนำกลับมาลองทำที่บ้านเพราะอุปกรณ์ต่างๆ ทางบ้านเราก็มีพร้อมเหมื่อนกัน หลังจากท่านดูวิธีทำและสอบถามชาวบ้านพม่าถึงวิธีทำเสร็จ ท่านก็ได้เดินทางกลับวัด

เมื่อถึงวัดพระอินถาท่านก็ไม่ได้รอช้าจัดหาอุปกรณ์ต่างๆที่ได้เห็นและบันทึกมา และชักชวนชาวบ้านรอบๆให้ช่วยกันหาและสอนวิธีทำทุกอย่าง จนเกิดเป็นโรงเรียนฝึกสอนวิชาทำร่มให้กับชาวบ้านและก่อให้เกิดเป็นอาชีพของคนบ่อสร้างมาจนถึงปัจจุบัน

---

ส่วนประกอบของร่มบ่อสร้าง

ส่วนประกอบของร่มจะถูกแบ่งออก เป็น 6 ส่วนด้วยกัน ดังต่อไปนี้

• ส่วนหัวของร่ม ทำมาจากไม้เนื้ออ่อน เช่น ไม้ตีนเป็น,ไม้ส้มเห็ด,ไม้ตุ้มคำ และสุดท้ายไม้แก
• ส่วนตุ้มของร่ม ไม้ตีนเป็น , ไม้ส้มเห็ด , ไม้ตุ้มคำ และสุดท้ายไม้แก เช่นเดียวกับส่วนของหัวร่ม
• ส่วนเสาค้ำร่ม ทำมาจากไม้ไผตง มีจุดเด่นที่ความเหนียวและทนทาน
• ส่วนคันถือร่ม ร่มเล็กจะใช้ไม้เนื้ออ่อนทำ หากเป็นร่มใหญ่จะใช้ไม้ไผ่แทน
• ส่วนม้าร่ม หรือสลักของร่มนั่นเอง ร่มเล็กจะทำด้วยลวดสปริง หากเป็นร่มใหญ่จะทำด้วยไม้ไผ่เหลาแทน
• ส่วนปลอกลาน เป็นตัวช้วยทำหน้าที่เวลาเลื่อนร่มขึ้น-ลง หรือเวลากลางและหุบร่ม วัสดุทำมาจากใบลาน

ประโยชน์และเหตุผลที่ร่มบ่อสร้างได้รับความนิยม

ร่มบ่อสร้างนับได้ว่ามีความสำคัญอย่างต่อท้องถิ่นและชุมชนเป็นอย่างมาก เนื่องจากตัวร่มบ่อสร้างมีความสวยงามที่แตกต่างจากร่มทั่วๆไป ทำให้มีผู้สนใจและสั่งซื้อเป็นจำนวนมาก จนทำให้มีการส่งออกร่มชนิดนี้ รวมไปถึงหลายๆครอบครัวก็ยึดการสร้างร่มบ่อสร้างเป็นอาชีพหลักอีกด้วย

ประโยชน์ของร่มบ่อสร้าง

• นิยมใช้ประดับตกแต่งตามสถานที่ต่างๆ
• สวยงาม โดดเด่น แตกต่างจากร่มชนิดอื่นๆ
• สีสันของตัวร่มมีความสดใหม่ และมีให้เลือกหลากหลาย
• สร้างอาชีพและรายได้ให้แก้ชุมชนได้

---

กิจกรรมต่างๆใน หมู่บ้านทำร่มบ่อสร้าง

อย่างที่กล่าวไว้ หลายครอบครัวยึดอาชีพในการสร้างร่มบ่อสร้างเป็นหลักซึ่งครอบครัวเหล่านั้นส่วนมากจะอาศัยอยู่ในหมู่บ้านหัตถกรรมร่มบ่อสร้าง ที่เปิดรับนักท่องเที่ยวทั่วโลกให้เข้ามาชมการทำร่มบ่อสร้างกันแบบซึุ่งหน้า รวมไปถึงในหมู่บ้านนี้ยังมีกิจกรรมต่างๆและของฝากให้นักท่องเที่ยวได้ทั้งสนุก ความรู้ และสินค้าติดไม้ติดมือกลับบ้านไปด้วย

โดยขั้นตอนการทำในหมู่บ้านหัตกรรมร่มบ่อสร้างจะมีอยู่ทั้งหมด 4ขั้นตอนดังนี้

1. การทำซี่ร่มจากไม้ไผ่ที่เป็นวัสดุหาได้จากธรรมชาติ
2. นำส่วนประกอบของร่มเข้าด้วยกัน ตั้งแต่
   • หัว, ตุ้ม ร่มที่ใช้เป็นไม้เนื้ออ่อนในการทำ
   • ด้าบจับหรือคันถือ ใช้ไม้ไผ่หรือไม้เนื้ออ่อนก็ได้
   • ม้าร่ม หากเป็นร่มขนาดเล็กจะใช้เป็นสปริงเหล็ก และร่มขนาดใหญ่จะใช้เป็นไม้ไผ่แทน
   • ปลอกลานที่ใชสำหรับเวลากางร่มและหุบร่ม จะทำมาจากใบลาน
3. นำกระดาษขาวและกระดาษสีมาทำเป็นส่วนของผ้าร่ม
4. ลงสีบนตัวผ้าร่มให้มีลวดลายที่สวยงาม และใช้น้ำมันมะมื้อหรือน้ำมันดังอิ๊วให้สามารถทนฟ้าฝน และแสงงแดดได้ก็เป็นอันเสร็จ

เทศกาลร่มบ่อสร้าง

นอกเหนือจากกิจกรรมต่างๆที่ทางหมู่บ้านหัตถกรรมร่มบ่อสร้างมีให้แล้วนั้น ในเดือนมกราคมของทุกปีจะมีการจัดงานเทศกาลร่มบ่อสร้าง ที่จะมีชบวนแห่บนท้องถนนและมีการประกวดร่มบ่อสร้างเพื่อประชันฝีมือ รวมทั้งทั่วบริเวณของพื้นที่ในงานก็จะถูกแต่งแต้มไปด้วยร่มบ่อสร้างหลากหลายสีสรรค์และเต็มไปด้วยร้านค้า ร้านอาหาร ร้านของฝากเต็มข้างทาง เหมาะกับการไปท่องเที่ยวและสัมผัสบรรยากาศดูสักครั้ง

ข้อมูล หมู่บ้านหัตถกรรมร่มบ่อสร้าง ที่เชียงใหม่

• ที่อยู่ : ถนนบ่อสร้าง-ดอยสะเก็ด ตำบลต้นเปา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่
• พิกัด : https://goo.gl/maps/soS7booEJFmFivCS8
• เปิดให้เข้าชม : 08.30-17.00 น.
• โทร : 0-5333-8195
• เว็บไซต์ : https://www.facebook.com/UmbrellaMakingCentreChiangMai/

นอกจากนี้ยังมีร่มอื่นๆอีกมากให้เลือกใช้งานและใช้เพื่อเป็นของชำร่วยกัน หากสนใจดูต่อได้ที่ https://zeanrom.com/shop/